Is compost alleen wel voldoende?

Eigenlijk hoort de vraag andersom gesteld te worden. Is kunstmest wel voldoende? Kunstmest wordt chemisch (in energieverslindende fabrieken en vaak door ongezonde processen) gecreëerd en bestaat meestal enkel uit NPK. Stikstof, fosfor en kalium. Deze meststoffen zijn in water oplosbaar en kunnen daardoor dadelijk door de plant worden opgenomen. Klinkt misschien goed, maar alles wat niet opgenomen wordt spoelt uit en vervuilt zo ons grondwater. Compost dan, dat bestaat behalve uit NPK nog uit een hoop andere voedingstoffen. Calcium, magnesium, ijzer, zwavel, zink, boor, natrium… Net als het voor ons welzijn beter is om elke dag gevarieerd te eten is dat ook voor onze groenten zo. Al die extra voedingsstoffen worden de bouwstenen van de groenten en komen zo later ons weer ten goede.

Alvorens compost kan opgenomen worden door de plant moet het eerst afgebroken worden door het bodemleven, dat proces start bijna onmiddellijk en kan tot enkele jaren duren. Gedurende heel dat proces komen er voedingstoffen vrij. En, dat is nog niet alles, tijdens de aanmaak van al die voedingstoffen wordt er humus toegevoegd aan de grond.

Humus is de heilige graal van de moestuinier, het verbetert het waterhoudend vermogen van zandgronden, maakt kleigrond luchtiger en het is -gelijk niks anders- in staat om voedingstoffen vast te houden tot de plant ze nodig heeft. Met compost breng je niet alleen voedingstoffen aan, maar je beïnvloedt rechtstreeks de bodem en het bodemleven. Een proces dat niet op gang komt met kunstmest.

Bloed- en beendermeel zijn misschien wel organisch, maar ze zijn zeer geconcentreerd, snel opneembaar en kunnen maar moeilijk goed gedoseerd worden. Het zijn dure meststoffen die geen enkel bodemverbeterend effect hebben.

Heb je niet voldoende organisch afval om zelf compost te maken dan kan je compost kopen bij de meeste containerparken. Sommige leveren ook aan huis.

De hoeveelheid compost

Heb je nog geen compost verdeeld over de bedden dan is nu -wanneer de bedden nog overwegend leeg zijn- een geschikt moment. Afhankelijk van welke groente er op het bed komt verdeel je veel, weinig of geen compost over de grond voor je aan het zaaien of planten gaat. Je kan de hoeveelheden compost per groente opzoeken, maar het is eigenlijk helemaal niet zo moeilijk om te onthouden welke groenten wel of net geen compost nodig hebben.

De kool-vrucht- en bladgewassen

Deze groenten groeien op één seizoen uit tot grote en stevige planten met meestal veel of grote bladeren. Hiervoor hebben ze uiteraard veel compost nodig. ‘Veel’ is trouwens wel wat overdreven want een halve emmer* compost per vierkante meter volstaat wel. Onder deze categorie vallen de kolen, pompoenen, courgettes, prei, tomaten, sla en ook de aardbeien.

De wortel-, knol- en bolgewassen

Wortelgroenten zoeken diep in de bodem naar voedingstoffen, tijdens hun zoektocht maken ze een lange, rechte wortel aan. Logischerwijs hebben deze groenten dus geen extra compost nodig.

Misschien wat moeilijker te onthouden is dat de bol- en knolgewassen, de uien en bietjes, ook geen extra compost nodig hebben. Deze groep haalt voldoende voeding uit de overgebleven bemesting van de vorige jaren, maar omdat de uien en bietjes meestal op het bed van de wortels geteeld worden is dit toch weer niet zo moeilijk te onthouden.

De peulgewassen

Alle peulvruchten zijn in staat om met behulp van bacteriën stikstof uit de lucht vast te leggen aan hun wortels, ze voorzien dus zelf in hun eigen bemestingsbehoefte = geen extra compost voor erwten, peulen en (tuin)bonen.

De aardappelen

Die vallen er een beetje tussenin, een vierde emmer per vierkante meter volstaat wel. Maar omdat de aardappels meestal een bed voor zich alleen krijgen moeten er hiervoor geen compromissen gesloten worden met andere groenten.

Maar dan > kalium?

Alle groenten hebben kalium nodig in hun groei, het zorgt voor de stevigheid, bevordert de vorming van wortels en knollen en versterkt de weerstand en vorstbestendigheid. Met een normale compostgift vul je de nodige hoeveelheid kalium in de grond weer aan. Maar wat met de bedden die dat jaar geen compost krijgen? In rijke, zware gronden worden voedingstoffen veel langer vastgehouden dan in lichte (zand)gronden. In tegenstelling tot de rijke gronden is het dus geen slecht idee om wat extra kalium toe te dienen als jouw moestuin zich bevindt op arme, lichte grond. Dat is niet zo ingewikkeld als het klinkt. Wanneer je tenminste al eens een vuurtje maakt of een houtkachel hebt. Houtasse bestaat nl. voor het grootste deel uit kalium. Een klein koffiekopje asse is al voldoende om een vierkante meter te voorzien van de nodige hoeveelheid. En als je dan toch bezig bent mag je de aardappels, bessen en vruchtgewassen ook een dosis toedienen.

*Gronden waarop jarenlang geen compost is aangebracht hebben waarschijnlijk een tekort aan organische stof, wat oude compost aanvoeren krikt dit tekort meteen de hoogte in en is bijgevolg aanbevelenswaardig. Deze compost bevat bijna geen voedingsstoffen meer en kan dus op elk bed (bij alle groenten) gebruikt worden. Oude compost lijkt op mooie zwarte, kruimelige tuinaarde, je herkent hem aan het lekkere bosluchtje en het ontbreken van herkenbare stukjes.